2 x Ouderwetse erwtensoep met vlees en vegetarisch
-Dit recept komt uit Bonen! 144 recepten met peulvruchten, Joke Boon uitgeverij Carrera Culinair- foto: Simone van den Berg, styling Alexandra Hereijgers
Iemand uit mijn vriendenkring bestelde een keer erwtensoep. Zo stond het op de kaart. Groot was zijn teleurstelling toen bleek dat het om soep van doperwtjes ging, want dat is beslist een heel ander soort soep. Erwtensoep of snert is zo’n klassieker die iedereen wel kent. Voedzaam en verwarmend, heerlijk na een schaatstocht of een wandeling door een winters landschap. Vaak wordt erwtensoep in combinatie met roggebrood en katenspek gegeten. Die combinatie stamt uit de tijd dat veel mensen nog zware lichamelijke arbeid verrichten en dus zeker in de koude wintermaanden goed gevoed moesten worden. Het woord snert is afgeleid van het oud Hollandse ‘snerten’ wat fijnkoken betekent. Een andere verklaring vind ik in een etymologieboek van het Afrikaans: hier is snert een afgeleide van snars: ontsnapping van darmgasse, buikwind.’
Ik denk dat iedereen wel een familierecept van erwtensoep heeft. Ik kreeg mijn recept van mijn moeder, die nog steeds een enorme pan kookt. En die gewoonte heb ik overgenomen, zo heb je voldoende soep om te delen, in te vriezen, op te eten en een dagje bewaren. Want ook hier geldt: een dag later is het nog lekkerder! Omdat er in mijn gezin ook vegetariërs zijn heb ik ook een vegavariant. Daarbij bak ik uien eerst even aan, om er een iets steviger smaak aan te geven.
Met vlees
Voor veel borden en een grote pan plm 6 liter om te delen
750 gram schouderkarbonade
800 gram split erwten
5 preien, gewassen in heel dunne ringetjes gesneden
2 uien, heel fijngesnipperd
1 selderieknol, in kleine blokjes
een flinke bos selderie, steeltjes en blaadjes fijngehakt
1 winterwortel, grof geraspt
250 gerookte spekblokjes
3 vlees of groente bouillontabletten
3 aardappelen, geschild en in stukken
Zout en peper
1-2 rookworsten
*Zet in een grote soeppan het vlees op met 2 liter water en breng aan de kook. Kook het vlees in 45-60 minuten gaar en haal het vlees dan van de botten. Doe het vlees terug in de pan.
*Spliterwten hoef je niet te weken. (Maar ik doe dat toch, gedurende 2-3 uur, omdat ik van een gebonden soep houd waarbij de erwten zoveel mogelijk uit elkaar vallen. Bovendien weet je niet hoe oud de spliterwten zijn als je ze koopt.) Doe de spliterwten in een bolzeef en spoel ze onder stromend water af. Week ze óf ga meteen verder.
*Voeg de gewassen spliterwten, de prei, uien, selderieknol, gehakte selderie, wortel, spekblokjes en bouillontabletten, 2 tl zout en versgemalen peper toe aan het vlees en de bouillon. Voeg nog 1 ½ liter water toe. Breng alles aan de kook en laat zachtjes gaar koken gedurende 2 uur. Roer af en toe voorzichtig om en let daarbij goed op dat het niet aanzet. Gebruik eventueel een sudderplaatje.
*Rasp na 1 uur kooktijd de aardappelen op een grove rasp boven de soep. Dit zorgt voor extra binding. Roer goed door. Voeg als je de soep te dik vindt nog wat extra water toe. Maak de soep op smaak met zout en peper.
*Wel de worsten volgens de gebruiksaanwijzing van de slager, vaak is dat 20 minuten in water van 90 graden Celsius. Snij de worst in plakjes en serveer ze bij de soep.
Vegetarische erwtensoep
Voor 2 1/2 – 3 liter
Olie
2 uien, gesnipperd
400 gram spliterwten, gewassen
3 preien, in dunne ringen, gewassen
1 winterwortel, grof gerapt
½ selderieknol, in kleine blokjes
½ bos selderijblad, blaadjes en steeltjes gehakt
2-3 liter groentebouillon
2 kleine aardappelen, geschild
Peper en zout
Vega rookworst
*Verhit in een flinke soeppan met dikke bodem 3 el olie. Fruit de uien 10 minuten aan, bestrooi met wat zout, schep regelmatig om.
* Spliterwten hoef je niet te weken. (Maar ik doe dat toch, gedurende 2-3 uur, omdat ik van een gebonden soep houd waarbij de erwten zoveel mogelijk uit elkaar vallen. Bovendien weet je niet hoe oud de spliterwten zijn als je ze koopt.)
*Voeg de gewassen (en eventueel geweekte) spliterwten, prei, wortel, selderieknol, selderijblad en de bouillon toe. Roer goed door en breng op middelhoog vuur aan de kook. Rasp na 30 minuten kooktijd de aardappelen op de grove rasp en doe bij de soep. Laat op laag vuur nog 30 minuten zacht pruttelend koken. Roer regelmatig, pas op voor aanzetten.
*Proef na deze 60 minuten of de erwten goed gaar zijn. Kook zo nodig langer. Verdun zo nodig met wat extra bouillon als je de soep te dik vindt. Maak op smaak met peper en zout.
*Verwarm de vegaworst zoals op de verpakking wordt aanbevolen. Snij in plakjes en serveer bij de soep.